Burgemeester Cees van der Knaap heeft eind oktober de expositie ‘Lunteren eert zijn kunstenaars van weleer’ geopend. Vooral in de breedte is de tentoonstelling bijzonder interessant. Het gaat om een respectabel aantal Lunterse kunstenaars met grotendeels Lunterse onderwerpen.
Het zal geen verrassing zijn dat van alle kunstenaars de schilders in de meerderheid zijn. Maar ook wordt teruggekeken op de levens van drie Lunterse componisten – Johan van Wijngaarden, Willem de Vries Robbé, Hendrik Andriessen – en van twee Lunterse schrijvers: Jacob Presser en de ook bij de schilders genoemde Jan Weiland.
Tijdens de opening ontving bestuurslid Gert van Kroesveld een Koninklijke onderscheiding
Hieronder een beschrijving van de kunstenaars die op de expositie vertegenwoordigd zijn.
JAN WIJNANDS.
Sinds 1960 woonde hij in Lunteren aan de Poelakkerweg 3.
Hij schilderde en aquarelleerde voornamelijk landschappen en stillevens. Zelf schreef hij daarover: ‘Voor mij is het omgaan met waterverf een uitdaging’.
In 1982 heeft hij in Reehorst geëxposeerd op de tentoonstelling ‘Werk van Edese beeldende kunstenaars’.
Op de expositie hangt een prachtig kleurrijk stilleven van Jan Wijnands.
GRADUS VAN EDEN
Gradus boetseerde en tekende veel als kind en op 15-jarige leeftijd ging hij al naar de Haagse Academie van Beeldende Kunsten waar hij zich ontwikkelde zich tot een veelzijdig kunstenaar.
Hij vervaardigde een houten paneel voor de Wereldtentoonstelling in New York en maakte beelden
en muurplastieken voor openbare gebouwen in Delft en Den Haag.
Gradus doceerde aan de kunstnijverheidsschool te Delft. Rond 1980 is hij in Lunteren komen wonen
in het onlangs gesloopte huis ‘Zonnegaarde’ aan de Bosrand 3.
In ons museum kun je genieten van zijn veelzijdige werk: 1 gouache, 1 tekening, 2 bronzen en 1 gipsen
beeld op console en nog een dame, uitgevoerd in chamotteklei.
COR VONS
doorliep de Academie van Beeldende Kunsten te Rotterdam. De wijze waarop deze jonge graficus het materiaal met weinig middelen in prachtige kleuren weet te doen leven, is bij menigeen bekend.
In 1968 verhuisde hij naar Ede en werkte veel in Lunteren. Op de expositie hangen twee werken met Lunterse onderwerpen waarop de oudste boom van Lunteren voor het Westhoffhuis (ruim 300 jaar, de boom staat er nog steeds) en een werk met een den aan de Engweg.
BAREND FERWERDA
Hij wordt gerekend tot de tweede generatie schilders van de Veluwezoom. Hij schilderde en tekende voornamelijk landschappen in wat fellere kleuren.
Ferwerda was vanaf zijn studietijd aan de Rijksacademie bevriend met de beroemde schilder Jan Sluijter.
Tijdens de evacuatie als gevolg van de slag om Arnhem heeft hij vanaf september 1944 tot het voorjaar 1945 in Lunteren gewoond.
In die tijd heeft hij een pastel gemaakt van boerderij Morren in de Venen te Lunteren.
De pastel die op deze expositie te bewonderen is, was een cadeau van Ferwerda voor Jan Sluijter als dank voor inkwartiering met vrouw en dochter op de ‘Honskamp’ gedurende de evacuatie.
Ook hangen er nog 2 kleurrijke olieverfschilderijen, te weten een heidevergezicht en een zomerstudie.
WIM DE GROOT
Na drie jaar Academie Beeldende Kunsten Rotterdam, waar hij kennis maakte met vooraanstaande kunstenaars, werd hij lithograaf maar keerde toch weer terug naar de Academie B.K.
Na vele omzwervingen raakte De Groot bevriend met schilder Jaap Dooijewaard, die een atelier had in Nunspeet. Wim ging er wonen. Hij trouwde met Alie Lang en het paar vestigde zich aan de Mielweg in Lunteren.
In Museum Lunteren zijn diverse olieverfwerken van Wim de Groot over Lunteren te vinden, onder andere een groot schilderij met een heidelandschap bij nacht, een boslandschap met ven op het Wekeromse Zand, een uitzicht vanuit zijn atelier op de Mielweg en, in het museumcafé, het oude postkantoor op de hoek van de Dorpsstraat/Boslaan. Daarnaast zijn er portretten te vinden van zijn verloofde Alie Lang,
zijn tuinman Willempje Nap en schipper Elzinga.
WIBBO HARTMAN en JOKE ELIAS
Wibbo is begonnen met portrettekenen. Hij schilderde, aquarelleerde en tekende landschappen, stillevens maar vooral portretten.
Zijn werk is te vinden in het Haags Gemeentemuseum en Museum Boymans van Beuningen.
Samen met zijn vrouw Joke Elias heeft hij een atelierwoning laten bouwen op de hoek van de Boslaan/Hessenweg in Lunteren. Wibbo en zijn vrouw liggen begraven op de Begraafplaats in Lunteren.
Op deze expositie zijn 3 werken van Wibbo te vinden over Lunteren en 2 olieverfwerken van zijn vrouw Joke Elias met kleurige bloemen.
THIJS MAUVE
Kleinzoon van de beroemde Haagse schilder Anton Mauve. In 1943 kwam hij in Lunteren wonen, huwde met Flora Adama (zie ex-libris) en vestigde zich aan de Goorsteeg.
Zijn indrukken, opgedaan tijdens zijn reizen over de wereld, bracht hij over in zijn werken. Zijn grootste bekendheid genoot hij als houtgraveur en illustrator van boeken. Voorts maakte hij vele
ex-librissen (zie vitrine).
Later ging hij ook schilderijen en aquarellen maken en liet zich inspireren door de natuur in zijn omgeving. Ook maakte hij muurschilderijen in openbare gebouwen met als hoogtepunt een panorama van 360m2 in Australië.
Hij exposeerde in binnen- en buitenland en in zijn huis aan de Lunterse Hillegondalaan hield hij druk bezochte exposities. Daarnaast doceerde hij kunstgeschiedenis en muziektheorie en gaf hij tekenlessen.
Na het overlijden van zijn echtgenote Flora vertrok hij naar Engeland, hertrouwde en bleef tot kort voor zijn dood werken.
Op deze expositie zijn diverse van zijn werken te bewonderen. Onder andere houtsneden van wagenmakerij Van Leuveren aan de Postweg, de hooiberg op het veldje van de familie Gerritzen in Meulunteren in houtsnede en olieverf, de Doesburger Molen en 10 ex-librissen met houten stempel. In de vitrine vindt u nog wat kleine schilderijtjes die door hem op paneel geschilderd zijn.
W.O.J. NIEUWENKAMP
Deze artistieke duizendpoot was de zoon van een koopman in Indische specerijen.
Hij ontwikkelde zich als veelzijdig kunstenaar en maakte op jonge leeftijd naam als graficus. In 1900 trouwde hij met zijn nicht Anna Wilbrink, dochter van de Lunterse notaris. Het paar vertrok naar Edam en voer met het woonschip ‘De Zwerver’ door Nederland, België, en Duitsland, waar hij verkooptentoonstellingen hield van zijn werken.
Ook op bouwkundig gebied was hij actief. In Lunteren ontwierp hij uitzichttoren
‘De Koepel’ op de Galgenberg, herberg ‘De Lindenboom’ aan de Hessenweg (zie herdenkingssteen in onze Stijlkamer) en het landhuis D’Eekhorst aan de Dorpsstraat.
Hij was een reislustig man en was een van de eerste westerse kunstenaars die Bali bezocht, waar hij het leven heeft vastgelegd in prachtige tekeningen en grafieken.
Onlangs is er een uniek boekwerk uitgegeven van al zijn illustratieve- en zijn grafische werk met ongeveer 3000 afbeeldingen van met name ons land en de Balinese wereld.
In ons museum zijn 2 etsen van hem te vinden over huisjes en het kleine sluisje in Edam.
DRIE GENERATIES NEFKENS
MARTINUS NEFKENS
Op jonge leeftijd begonnen bij een schildersbedrijf, waar zijn artistieke aspiraties opvielen. Na het doorlopen van de Antwerpse tekenacademie en onderricht van de bekende Haagse schilder H.W.Mesdag, ging zijn carrière bergopwaarts. Hij trouwde en kreeg samen met zijn vrouw drie kinderen, onder wie hun zoon Willem die ook kunstschilder werd. In de zomermaanden kwam hij naar Ede en Lunteren, en vanaf 1898 woonde hij definitief in Lunteren. Daar schilderde en aquarelleerde hij in impressionistische stijl Veluwse bos- en heidelandschappen, veelal gestoffeerd met schaapskudden en herders. In ons museum zijn 4 olieverfschilderijen van onder andere de Zandafgraving te Lunteren, een doorkijk vanuit zijn achtertuin op de Oude kerk, een schaapskooi met schapen op de voorgrond en 2 paarden voor een Mallejan.
ZOON WILLEM NEFKENS
Na de dood van vader Martinus ging Willem schilderen. Hij had de stijl van zijn vader afgekeken. Schilderde eerst in de natuur, maar later alleen in zijn atelier. Hij was eigenlijk een broodschilder, die maakte wat de markt vroeg. Hij woonde in Lunteren aan de Roskammersteeg, en in de boerderij Groot Altena aan de Meulunterseweg, Trouwde en uit dit huwelijk werd zoon Jaap geboren, die ook weer kunstschilder werd. Van Willem hangen 4 olieverfschilderijen in onze expositie.
KLEINZOON JAAP NEFKENS
groeide op in hetzelfde grote huis, de villa Eemte-Neste aan de Dorpsstraat 206 in Lunteren, waar zijn grootvader Martinus als kunstschilder had gewoond. Werkte als tekenaar voor architecten en maakte reizen, waar hij impressies opdeed die weer in zijn schilderijen terug te vinden zijn. Hij is nooit beroepsschilder geweest, maar exposeerde veelvuldig zelfs in de Pulchri Studio, waar hij uitstekende kritieken kreeg. In ons museum: een mooi gezicht vanaf de Goudsberg in Lunteren en een boot in gracht.
HERMANUS VAN DER MEIJDEN
Hij werkte als schilder, graficus en beeldhouwer in Utrecht, waarna hij naar de Immenweg in Lunteren verhuisde. Aanvankelijk schilderde hij landschappen en stillevens met bloemen en vruchten. Daarna vertrok hij om gezondheidsredenen naar Zwitserland. Daar onderging zijn schilderstijl een radicale verandering naar abstracte geometrische vormen met opgebouwde composities met egale kleurvlakken. In Nederland exposeerde hij veelvuldig, en vanaf 1959
werd zijn werk ook in Zwitserland tentoongesteld. Er is een wand gevuld met 5 werken van
Hermanus, waarvan 4 olieverf en 1 houtsnede met ‘De Scheleberg’.
JOHAN WEILAND
Johan was een veelzijdig kunstenaar, zij het grotendeels autodidact. In zijn jonge jaren bracht hij veel tijd door met kunst en poëzie, en vertaalde hij in 1960 ‘Rubaiyat’. Honderd kwatrijnen van Omar Khayyam die hij voorzag van eigen illustraties. Later ontwikkelde hij zich tot houtsnijkunstenaar en schilder. Jarenlang hield hij een poppentheater, waarvoor hij zelf de poppen als de hele entourage voor zijn rekening nam. Ontwierp theeserviezen (boekje in vitrine). In 1948 kwam hij Lunteren wonen.
In die tijd heeft hij – net als Thijs Mauve en Wibbo Hartman – vele interessante schilderijen en aquarellen gemaakt voor de Topografische Atlas van Ede, die het leven in het toenmalige Ede voor het nageslacht vastlegden. Een hele wand met 5 houtsneden, te weten klompenmakerij Hoevelaken te Lunteren, 2 olieverfwerken en 1 aquarel.
MARTIN VAN WANING
Martin studeerde werktuigkunde in Delft, maar na zijn studie wijdde hij zich geheel aan het schilderen en beeldhouwen. Van 1925 tot 1935 woonde hij in Lunteren. In die tijd schilderde hij
12 heel grote doeken, de ‘Veluwe-cyclus”, maar die zijn vrijwel alle door oorlogsgeweld vernietigd.
Van Waning was ook een kundig etser. In ons museum hangen 4 etsen; een groot olieverfschilderij
van Everdina Demming-De Waal hangt in het museumcafé.
JAC. GAZENBEEK
Schrijver, dichter, natuurvriend en folklorist Jac.Gazenbeek verwierf zijn grote bekendheid door de vele boeken die hij over de natuur geschreven heeft, waarvan ‘De Veluwe, luisterrijk land tussen Randmeer en Rijn’ het bekendst is. Als dichter publiceerde hij o.a. in‘De Nieuwe Amsterdammer’, ‘De Nieuwe Gids’ en ‘Het Getij’. Hij schilderde, tekende en maakte vele houtsneden. Jarenlang woonde hij in Lunteren in de inmiddels afgebroken villa ‘Boeckenrode’ aan de Boslaan. In de vitrines liggen 5 oefenplankjes met bomen, een olieverfschilderij met de Ginkelse heide op een ezel en 3 houtsneden hangen aan de muur. Op onze bovenverdieping hebben wij een hoek ingericht over deze veelzijdige kunstenaar waar ook zijn schilderij Zonnebloemen staat.
ANTHONY BEEK
In 1937 kwam Anthony Beek naar Lunteren, waar hij op de bovenverdieping van het stationsgebouw zijn ‘Kunstvereniging Gerard Dou’ huisvestte. Hier vonden diverse exposities plaats. Anthony had grootse plannen om in Lunteren in de Dorpsstraat 58 het ‘Anthony Beek Museum’ te openen.
Dit bleek echter financieel én door het uitbreken van de oorlog niet levensvatbaar te zijn.
Hij heeft ook nog aan de Veenweg gewoond en is begraven in Lunteren.
In de expositie hangen 8 olieverfschilderijen van Anthony, waarvan 6 aan de muur 2 op bedstedeplanken.
HARM MOSTERT
Harm had in Lunteren in de Dorpsstraat een smederij. In zijn vrije tijd was hij amateurschilder. In de vitrine een prachtig gezicht op de Oude kerk, met olieverf geschilderd op een paneel. Mostert ligt begraven op de begraafplaats in het dorp.
